Vi-rút Entero 71 được xác định gây bệnh chân tay miệng là một loại vi-rút đường ruột, gây bệnh chủ yếu lây nhiễm qua đường tiêu hóa, trực tiếp qua phân - miệng hoặc gián tiếp qua nước, thực phẩm, tay bẩn... bị ô nhiễm phân người bệnh. Một số ít trường hợp được ghi nhận lây lan qua đường hô hấp. Sau khi xâm nhập, vi-rút đến cư trú tại họng và đoạn dưới của ống tiêu hóa. Trong vòng 24 giờ, chúng sẽ xâm nhập vào các hạch bạch huyết tại chỗ và tăng sinh tại đây. Giai đoạn này, vi-rút được tìm thấy trong dịch cổ họng và trong phân của bệnh nhân.
Những triệu chứng ban đầu để nhận biết là: Sốt nhẹ, sưng miệng, nổi bọc nước to khoảng đầu đũa, màu xám, đỏ ở vùng mông, gối, lòng bàn tay, lòng bàn chân, khi ấn không đau. Bọc nước còn xuất hiện trong miệng, khi vỡ ra gây những vết loét. Một số trẻ có kèm nôn ói, tiêu chảy ngay khi nổi bọc nước hay khi bọc nước đã xẹp. Nếu bệnh do các vi-rút lành tính gây ra, bọc nước tự xẹp đi, bệnh có thể tự khỏi sau 5 đến 7 ngày. Nhưng nếu bệnh do vi-rút Entero 71 gây ra thì có thể bị biến chứng rất nguy hiểm là viêm não, viêm cơ tim, viêm màng não, suy tim, nhiễm khuẩn đường huyết, rất dễ dẫn tới tử vong.
Sau khi xâm nhập vào cơ thể, đến ngày thứ 3, vi-rút từ các hạch theo máu đến gây tổn thương tại da, niêm mạc, tiếp tục sinh sản rồi gây những triệu chứng đầu tiên. Các tế bào dưới da và niêm mạc phình to, chứa nhiều dịch tiết, gây hoại tử, phù trong tế bào và quanh tế bào. Tổn thương chủ yếu ở các vùng miệng, tay và chân. Sau khi gây tổn thương da, niêm mạc, vi-rút không nhân lên nữa, cơ thể xuất hiện kháng thể và hiện tượng nhiễm vi-rút chấm dứt. Ở một số trường hợp, vi-rút từ da, niêm mạc trở vào máu lần thứ 2, sau đó đến hệ thần kinh trung ương gây viêm não, viêm màng não, liệt.
Trẻ nhỏ bị bệnh có thể có ban dạng sẩn vùng mông, nơi quấn tã lót. Trong giai đoạn diễn tiến, khi vi-rút gây bệnh xâm nhập hệ thần kinh trung ương, trẻ sẽ xuất hiện triệu chứng rối loạn tri giác như lơ mơ, ly bì, mê sảng hay co giật, có nhiều trường hợp trẻ có mạch nhanh nhưng không sốt cao, yếu tay chân, méo miệng. Bệnh nhi có thể tử vong hoặc phục hồi sau một thời gian điều trị, nhưng vẫn còn những rối loạn tâm thần kinh kéo dài.
Theo các bác sĩ chuyên khoa: Nhiều trường hợp trẻ mắc bệnh tay - chân - miệng, nhưng rất ít các triệu chứng hoặc không có các biểu hiện dễ nhận biết như: Nổi bọc nước, sưng miệng… Các ông bố, bà mẹ phải theo dõi sát sao trẻ ít nhất trong 8 ngày sau triệu chứng đầu tiên để phát hiện ngay các dấu hiệu biến chứng và đưa trẻ đến bệnh viện để được điều trị kịp thời.
Hiện nay, y học thế giới vẫn chưa tìm ra thuốc đặc trị cho bệnh tay - chân - miệng và chưa có vắc-xin phòng ngừa, nên biện pháp phòng, tránh bệnh tốt nhất là bảo đảm vệ sinh trong ăn uống, ăn đủ dinh dưỡng, ăn loãng, uống nhiều nước. Bên cạnh đó phải giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ thật tốt. Không cần kiêng gió và ánh sáng. Nên cho trẻ mắc bệnh nghỉ học và không cho tiếp xúc với trẻ khác để tránh lây lan bệnh. Tại những nơi tổn thương có thể được làm sạch trước tiên bằng nước xà phòng sau đó sát khuẩn bằng dung dịch chứa chlor. Tránh các tiếp xúc thân mật với người bệnh như hôn, vuốt ve, dùng chung dụng cụ... Đối với trẻ mắc bệnh tay -chân - miệng có thể dùng thuốc kháng vi-rút như acyclovir nhưng không được sử dụng kháng sinh mang tính chất dự phòng nếu chưa có hiện tượng nhiễm khuẩn, nhưng phải theo chỉ định của bác sĩ điều trị./.
Bác sĩ Minh Châu
